خانه توکلی مشهد کجاست؟🏚️| آدرس🗺️+ تاریخچه و معرفی 1403📚| معماری⚒️

خانه توکلی یکی از جواهرات معماری و میراث فرهنگی مشهد در استان خراسان رضوی است که از تخریب جان سالم به در برده و همچنان به عنوان یک شاهکار تاریخی این شهر محسوب می‌شود. برای حفظ و حراست از این میراث‌های فرهنگی، لازم است که توجه ویژه‌ای به برنامه‌ریزی شهری و حفظ بافتهای تاریخی شهر مشهد داده شود. اقدامات مؤثری برای محافظت از این آثار باستانی و بازسازی بخش‌های تخریب شده باید به کار گرفته شود تا زیبایی و ارزش تاریخی این شهر برای نسل‌های آینده حفظ شود.

شهر مشهد مقدس یکی از مقاصد زیارتی برتر ایران است که به عنوان مرکزی مقدس برای مسلمانان جهان شناخته می‌شود. این شهر دارای میراث فرهنگی و تاریخی فراوانی بوده که در طول قرون با عظمت و شکوه به وجود آمده است. اما متأسفانه، تخریب بخشی از این میراث به دلیل ساخت و ساز برج‌ها و ساختمان‌های جدید، امری غیرقابل انکار بوده که بر هویت تاریخی شهر مشهد تأثیرات نامطلوبی گذاشته است. با وجود این اتفاقات ناگوار، برخی از خانه‌ها و بناهای تاریخی همچنان به عنوان نمادهای ارزشمندی از گذشته باقی مانده‌اند.

خانه توکلی کجاست؟

خانه توکلی در خراسان رضوی، شهر مشهد، خیابان نواب صفوی، صفوی ۷ است که می‌توانید آنها را در نقشه‌های شهری پیدا کنید و در سفری به دنیای گذشته، از زیبایی‌های فراموش‌نشدنی این بنای تاریخی لذت ببرید.

مسیر دسترسی:
برای مشاهده دقیق تر مسیر خانه توکلی میتوانید از نقشه گوگل مپ زیر استفاده کنید.

معرفی خانه توکلی

خانه توکلی، یکی از جواهرات تاریخی شهر مشهد، از دوران قاجار تا به امروز با افتخار بر فراز تاریخ ایستاده است. با نگاهی به نمای بیرونی این بنا، معجزه کاشی‌کاری و آجرکاری‌های زیبایش به چشم می‌خورد. ستون‌های آجری و کتیبه‌هایی که در بالای آن آراسته شده، به این اثر تاریخی جلوه ویژه‌ای بخشیده‌اند. هنگام ورود به داخل خانه، با درب‌های چوبی فراوان و طاق‌های زیبای آجری مواجه می‌شوید. اینجا مکانی است که با ستون‌های آجری و اتاق‌های تو در تو، به دنیای فراموش‌نشدنی دوران قاجار سفر می‌کنید.

حدود یک دهه پیش، این خانه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت که جلوه‌ی زیبای آن را حفظ کرد. اما زیبایی این خانه تنها در نمای بیرونی آن محدود نیست. درون این بنا، یک موزه مردم‌شناسی فراگیر را می‌یابید که شما را با زندگی و فرهنگ مردم در دوران قاجار آشنا می‌کند. این موزه به صورت ویژه‌ای بر روی مکتب‌خانه‌های آن دوران تمرکز دارد، در نتیجه شما نه تنها از زیبایی معماری، بلکه از فرهنگ و زندگی روزمره آن زمان لذت خواهید برد.

بیشتر بخوانید: معرفی گنبد خشتی مشهد مقدس 

دلیل نام گذاری خانه توکلی به خانه اجنه

بسیاری از شایعات دربارهٔ اتصال خانه توکلی به موجودات ماورایی و رفت و آمد اجنه به این مکان تاریخی پرداخته شده بود، اما همگی این شایعات بی‌پایه و بی‌اساس بودند. این خانه مدتی خالی از سکنه بوده است که این وضعیت باعث شده تا بی‌خانمان‌ها در آن مکان سر و کار داشته باشند. نبود روشنایی کافی در این خانه، شب‌ها باعث ایجاد سروصدا و افزایش ترس و وحشت مردم از این بنا می‌شد. تمام این مشکلات موجب شد تا شایعاتی دربارهٔ حضور اجنه در این مکان تاریخی ایجاد شود. اما با شروع عملیات مرمت و بازسازی، حس ترسناکی که در این خانه حاکم بود، به طور کامل از بین رفت و این خانه به یکی از جاهای دیدنی مشهد تبدیل شد.

تاریخچه خانه توکلی

در سال ۱۲۲۱ شمسی، در اطراف محدوده‌ی حرم مطهر رضوی، یک شخص به نام اسحاق خان قرایی، خانه‌ای خاص و زیبا را احداث کرد. او شخصاً طراحی و ساخت این خانه را بر عهده گرفت، اما اولین مالک آن، یک تاجر بزرگ و معروف به نام آقای کشمشیان بود. این خانه تا دوره اول پهلوی به مالکیت آقای کشمشیان بود و او تمام طول عمر خود را در آن سپری کرد. پس از آقای کشمشیان، خانه به آقای توکلی فروخته شد و از آن زمان به این نام شناخته می‌شود.

پس از رفتن آقای توکلی، این خانه به فراموشی سپرده شد و برای سال‌های زیادی خالی از سکنه بود، تا اینکه در نهایت شهرداری مشهد مالکیت آن را به دست آورد. در سال ۱۳۸۴ شمسی، این خانه به‌عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسید و پس از پنج سال، مرمت و بازسازی آن آغاز شد که حدود دو سال به طول انجامید. امروزه، خانه توکلی به عنوان یک موزه مکتب‌خانه معروف است و در دل شهر مشهد، زائران و گردشگران را به خود جذب می‌کند.

بیشتر بخوانید: حمام شاه (موزه مردم شناسی مشهد) کجاست؟ 

مالک خانه توکلی چه کسی است؟

خانه توکلی، با بیش از ۱۸۰ سال قدمت، از آثار تاریخی شهر مشهد به شمار می‌رود. اولین مالک این بنا، آقای کشمشیان بود که از تجار برجسته خشکبار آن دوران بودند. پس از آن، خانه توکلی به مالکیت آقای توکلی، یکی دیگر از شخصیت‌های معروف شهر مشهد، رسید. او نیز مدتی در این خانه ساکن بود و بر جایگاه تاریخی آن نظارت داشت. پس از توکلی، خانه به مالکیت شهرداری شهر مشهد درآمد و از آن زمان تاکنون، به عنوان یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی شهر محسوب می‌شود. این خانه با سابقه‌ای بلند، همچنان به عنوان یک نماد ارزشمند از زیبایی‌ها و ثروت‌های فرهنگی شهر مشهد طی گذشته‌ها و همچنین در زمان حاضر شناخته می‌شود.

بیشتر بخوانید: لیست تمام بیمارستان های مشهد

معماری خانه توکلی

خانه توکلی مشهد به دلیل کاشی‌کاری و آجرکاری‌های شگفت‌انگیز در نمای داخلی و خارجی، به یکی از جواهرهای معماری شهر مشهد تبدیل شده است. ویژگی‌های زیبای این خانه شامل ستون‌های آجری، نمای داخلی منحصر به فرد و کتیبه‌های زیبا در بالای آن می‌شود. پنجره‌های چوبی با شیشه‌های رنگی و مشبک، زیبایی این بنا را بیشتر برجسته کرده‌اند. در ورودی ساختمان، دو کتیبه کاشی‌کاری با آیاتی از قرآن نیز چشم‌انداز زیبایی را به وجود آورده‌اند.

ویژگی‌های دیگری نیز از جمله حوض زیبا در حیاط و اتاق‌های چوبی در داخل خانه اشاره می‌شود. با ساختار چوبی این خانه، اسکلت آن را تشکیل داده‌اند. این ساختمان دو طبقه است و دارای ستون‌های آجری در نمای خود و ایوان است. فضاهای داخلی نیز با استفاده از ارسی‌های مختلف از یکدیگر جدا شده‌اند. معماری این ساختمان، به‌عنوان یکی از نمونه‌های برجسته دوران قاجار شناخته شده و جلب توجه مهندسان داخلی و خارجی را به‌خود اختصاص داده است.

مرمت خانه توکلی

پس از اخذ مالکیت خانه تاریخی توکلی توسط شهرداری مشهد، آن‌ها برنامه‌های جامعی برای بازسازی و مرمت این بنا به دستور کار خود گرفتند. در سال ۱۳۸۹ شمسی، فرآیند مرمت خانه توکلی آغاز شد. بخش‌های مختلفی از این بنا دچار تخریب شده بودند و برخی دیگر از آن به ترک خوردگی هایی مبتلا بودند. اقداماتی برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی در آینده نیز لازم بود. پس از حدود دو سال، مرمت کامل خانه توکلی به پایان رسید. این عملیات شامل موارد زیر بود:

• تعویض عایق پشت بام از کاه‌گل به قیروگونی
• ساخت دیوار بین دو قسمت نوکرنشین و اعیان‌نشین که تخریب شده بود
• جمع‌آوری مصالح فرسوده و اجرای مجدد بخش‌هایی از بنا با مصالح مناسب
• استفاده از عایق رطوبتی برای دیوارهای نمناک
• ترمیم ترک حد فاصل سقف با دیوارها
• ترمیم ترک‌های داخل ساختمان
• ترمیم آجرکاری نمای ساختمان
• ترمیم سقف چوبی
• ترمیم کف حیاط
• ترمیم درب و پنجره

این اقدامات، زیبایی و ارزش تاریخی خانه توکلی را حفظ کرده و به این بنا اجازه داده است که به عنوان یک نماد فرهنگی و معماری، به دوران جدیدی از افتخار و زیبایی وارد شود.

بیشتر بخوانید: لیست ۱۰ تا از بهترین هتل های مشهد 

دیدنی‌های اطراف خانه توکلی در مشهد

در آفاق شاهکارهای تاریخی مشهد، خانه توکلی به طور چشمگیری نمادی از زیبایی و تاریخ ایستاده است. این خانه تاریخی، در یکی از بافت‌های با ارزش مشهد واقع شده و از جاذبه‌های مهم گردشگری این شهر محسوب می‌شود. با وجود تغییراتی که این منطقه در سال‌های گذشته پشت سر گذاشته است، برخی از نقاط آن همچنان شاهد حضور تاریخی و فرهنگی است.

خانه توکلی فاصله کوتاهی از حرم مطهر امام رضا (ع) دارد؛ حدود ۵۵۰ متری تا این مکان مقدس است که می‌توان با پیاده‌روی یا استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی از زیبایی‌های حرم لذت برد و به خانه توکلی سفر کرد. همچنین، خانه توکلی تنها بنا با ارزش این منطقه نیست؛ در فاصله ۶۰۰ متری از آن، خانه تاریخی داروغه قرار دارد که نیز بخشی از ثروت‌های تاریخی مشهد است. جاذبه‌های دیگری همچون گنبد خشتی، موزه نادری و مصلی قدیمی نیز در اطراف خانه توکلی قرار دارند که حتماً باید آنها را در سفر خود به مشهد به دیدن برسانید.