24 مورد از جاهای دیدنی گناباد 1403 🌄| معرفی کلی 📖| مشاهده روی نقشه 🗺️

گناباد، مرکز شهرستان گناباد در جنوب استان خراسان رضوی، با تاریخچه‌ای پرافتخار و تاریخی برجسته است این شهر از دیرباز مورد توجه بزرگان تاریخ و ادبیات ایران، از جمله در شاهنامه فردوسی، بوده است. در شاهنامه، گناباد به عنوان مکان جنگ‌های توران و ایران شناخته شده است و محل مدفن وزیر کاردان افراسیاب، پیران ویسه، نیز در این شهر اسطوره‌ای واقع شده است.

شهر گناباد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، همواره به عنوان یکی از نقاط مهم در جاهای مختلف تاریخ ایران شناخته شده است. به عنوان مثال، در سفرنامه ناصرخسرو، گناباد به عنوان یکی از مکان‌هایی که از آن عبور کرده است، ذکر شده است. همچنین، در کتاب تاریخ حافظ ابرو، خراسان در سده‌های ۸ و ۹ هجری قمری به دوازده ولایت تقسیم شده است و گناباد، مرکز ولایت قهستان بوده است.

📋 لیست 24 تا از جاهای دیدنی گناباد

1. کلات نادری (مشاهده روی نقشه)
2. قنات قصبه (مشاهده روی نقشه)
3. آبشار کاخک (مشاهده روی نقشه)
4. روستای ریاب (مشاهده روی نقشه)
5. خانه شریعت (مشاهده روی نقشه)
6. خانه خانیکی (مشاهده روی نقشه)
7. آسیاب کاخک (مشاهده روی نقشه
8. دارالشفا دلویی (مشاهده روی نقشه)
9. سرو کهن نوقاب (مشاهده روی نقشه)
10. آثار تاریخی زیبد (مشاهده روی نقشه)
11. پارک قوری گناباد (مشاهده روی نقشه)
12. مسجد جامع گناباد (مشاهده روی نقشه)
13. موزهٔ تاریخی گناباد (مشاهده روی نقشه)
14. امامزاده احمد بیمرغ (مشاهده روی نقشه)
15. مزار سلطانی بیدخت (مشاهده روی نقشه)
16. پارک جنگلی قوژد گناباد (مشاهده روی نقشه)
17. مسجد جامع قدیم گناباد (مشاهده روی نقشه)
18. انبار آب میرزاآقا باغ آسیا (مشاهده روی نقشه)
19. مرقد علامه بهلول گنابادی (مشاهده روی نقشه)
20. قلعهٔ تاریخی عُمرانی گناباد (مشاهده روی نقشه)
21. مسجد جامع عبدالله نوقاب (مشاهده روی نقشه)
22. آب انبار شریعت و موزه آب (مشاهده روی نقشه)
23. مدرسهٔ نجومیه، موزه مردم‌شناسی (مشاهده روی نقشه)
24. موزه حیات وحش شهرستان گناباد (مشاهده روی نقشه)
25. آتشکده گناباد

📝 معرفی کامل جاهای دیدنی گناباد

1. آسیاب کاخک

آسیاب کاخک یکی از آثار باارزش تاریخی در شهرستان گناباد است که قدمت آن به دوران قاجاریه باز می‌گردد. این آسیاب از جمله آسیاب‌های آبی بوده که در گذشته برای انجام فرآیند آسیاب کردن مواد مورد نیاز استفاده می‌شده است. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این آسیاب، چرخش چرخ پره‌ای است که امکان کار آسیاب را فراهم می‌کرده است. آب از بالای تنوره‌ای روی چرخ پره می‌ریخته و باعث چرخش آن می‌شده است. انرژی پتانسیل گرانشی آب در این فرآیند به کار گرفته می‌شده است.

با ورود آب به آسیاب از محفظه‌ای باریک، انرژی لازم برای چرخش چرخ پره ایجاد می‌شده و این چرخ پره از طریق یک محور عمودی به سنگ زیرین آسیاب وصل می‌شد که عامل انتقال نیرو بوده است. این آسیاب نمونه‌ای از فن‌آوری‌های ساده و کارآمدی است که در گذشته برای تولید مواد غذایی و سایر مواد از آن استفاده می‌شد و امروزه به عنوان یک میراث فرهنگی و تاریخی باارزش محسوب می‌شود.

2. موزه مردم‌شناسی گناباد

موزه مردم‌شناسی گناباد در گذشته از آن به عنوان مدرسه نجومیه شناخته می‌شد که بنای آن به دوران صفویه برمی‌گردد. این ساختمان بعدها به عنوان موزه مردم‌شناسی مورد استفاده قرار گرفته است. گردشگران و بازدیدکنندگان می‌توانند در این موزه با انواع فرهنگ و هنر مردم منطقه آشنا شوند، از جمله پارچه‌بافی، سفالگری، پوشش محلی، آداب و رسوم مردم، انواع آیین‌ها و مراسم، و صنایع دیگری از جمله عطاری و روغن‌گیری. معماری این موزه شامل یک هشتی در ورودی دالان است، با این حال در طول زمان تغییراتی در معماری آن صورت گرفته است.

3. آبشار کاخک

آبشار کاخک در فاصله ۲۵ کیلومتری شهرستان کاخک قرار دارد این آبشار در یک منطقه ییلاقی و با آب و هوای معتدل و دلپذیر قرار گرفته است که از گذشته‌های دور به عنوان پناهگاهی برای کسانی که از گرما فراری بوده‌اند شناخته می‌شده است. شهر کاخک با بادگیرهای خاص خود شهرت دارد و ساختمان‌های خشتی و گاهی از گل ساخته شده که المان‌های معماری زیبایی را شکل می‌دهند.

فضای شهر کاخک بسیار دل‌پذیر و دوستانه است، و می‌توان آن را یک نمونه کوچک از یزد دانست. آبشار کاخک یکی از جاهای دیدنی گناباد است، آب آن دارای طعم دل‌پذیر و خوشمزه‌ای است و سرمای آن برای افرادی که از گرما خسته شده‌اند بسیار دلچسب است. آب آبشار از دل یک پارک تفریحی عبور می‌کند و به بلوار اصلی شهر می‌رسد. این فضا برای مردم شهرهای بزرگ به عنوان یک فرصت برای فرار از همدردی‌های روزمره محسوب می‌شود.

4. امامزاده احمد بیمرغ

بنای آرامگاه امامزاده سلطان احمد ابن موسی‌الکاظم (ع) در ۳۵ کیلومتری شرق گناباد نزدیک به روستای بیمرغ واقع است. بقعه با طرح و نقشه هشت ضلعی که گنبد بر فراز آن ایجاد شده، در میان محوطه‌ای مشجر قرار گرفته است. بر پیرامون دیوار فضای داخلی بنا کتیبه‌ای قرآنی به چشم می‌خورد که به خط ثلث نگارش یافته است. به‌درستی روشن نیست اولین بقعه در چه تاریخی برپا شده اما سنگ قبر موجود در فضای معماری بنا حاوی تاریخ ۱۰۵۳ ه.ق حاکی از آن است که در دوره صفویه و مقارن با این عصر بقعه‌ای در این مکان وجود داشته و مرحوم حاج حسنعلی بیک آن را مرمت کرده است.

5. سفال مند

سفالگری در گناباد با پیشینه‌ای پنج‌ هزارساله و همچون تمدن‌های هم‌عصر از شیوه‌ای یکسان در ساخت پیروی می‌کند؛ اما سفال مند با مصالح و تزیینات متفاوت به‌شکل پدیده‌ای نوظهور از اواخر قرن یازدهم هجری در مند به‌لحاظ نوع مواد سازنده دو گروه جسمی و چینی تقسیم می‌شود. ماده اولیه سفال جسمی خاک رس و سفال چینی ترکیبی از پودر سنگ و گل سرشور است سفال مند معمولا لعاب‌دار است. اما مهم‌ترین مشخصه سفال مند عناصر تزیینی برگرفته از طبیعت است این عناصر شامل چهار گروه انسانی، حیوانی، گیاهی و هندسی هستند.

6. روستای ریاب

روستای ریاب در ۵ کیلومتری جنوب غربی گناباد واقع شده است به‌لحاظ تاریخی قدمت آن به دوره قاجاریه و صفوی برمی‌گردد. این روستا دارای مجموعه‌ای از خانه‌های قدیمی بادگیردار، حوض‌خانه، قلعه، حمام، مسجد و آب‌انبار با معماری بسیار زیبا است و یکی از بافت‌های باقی مانده در شهرستان به شمار می‌رود که ارزش تاریخی خود را حفظ کرده است. روستای ریاب هم‌اکنون به‌عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری در ایران مطرح است که تعدادی از آثار آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. از سوی دیگر مقبره ابومنصور ریابی از وزرای طغرل موسس دولت سلجوقیان در این روستا واقع است.

7. قنات قصبه، یکی از جاهای دیدنی گناباد

قناتی بزرگ در گناباد که به‌عنوان یکی از پدیده‌های شگفت‌انگیز دست‌ساخته انسان در طول تاریخ و نمادی از هم‌نوایی بشر با طبیعت توجه بسیاری از مورخان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. این قنات از میانه اراضی کوی شرقی گناباد از محلی معروف به «برج علی ضامن» در داخل رسوب‌های ریزدانه آغاز شده و از هفت کانال متصل به هم شکل‌گرفته است. قطعه سفال‌های پراکنده در اطراف دهانه چاه‌ها حاکی از این است که رشته قصبه در واقع کانال اولیه اصلی قنات گناباد بوده که در زمان هخامنشیان حفر شده و در پی آن رشته‌های دیگری در مواقع خشک‌سالی ایجاد شده است.

مشخصات قنات قصبه گناباد:

1. آدرس دقیق: خراسان رضوی، شهر گناباد، قنات قصبه
2. مدت بازدید: 1 تا 2 ساعت
3. ساعت دسترسی: جمعه تعطیل
4. ورودی: رایگان

8. دارالشفای دولویی

دارالشفای دولویی از اماکن مذهبی روستای دلویی در شهرستان گناباد استان خراسان رضوی است این محل تا پیش از سال ۱۱۸۶ (قمری) منزل مسکونی شخصی به نام حاج محمد بوده است. وی شش سال قبل از آن تاریخ از پشت اسب افتاده‌ بود و یک دستش فلج شده‌ بود. او در ۱۴ محرم ۱۱۸۶ (قمری) خوابی می‌بیند و از هیجان بیدار شده و متوجه می‌شود که دستش شفا یافته است. این شخص از آن به بعد به کربلایی فاضل مشهور می‌شود و خانه‌اش محلی برای روضه‌خوانی و زیارت می‌شود.

9. مسجد جامع گناباد

ایوان بلند مسجدی تاریخی که از بناهای ارزشمند دوره خوارزمشاهیان در خراسان است، در کوی شرقی (قصبه) این شهر واقع شده است. این مسجد با نقشه‌ای دو ایوانی شامل سر در تزئینی، صحن یا میانسرا، ایوان شمالی و جنوبی، رواق و سه شبستان ستون‌دار است. ایوان اصلی یا ایوان قبله در سمت جنوبی صحن واقع شده که با چهار طاق گهواره عرضی و چهار قوس دارای تزئیناتی آجری شامل دو قطار پیچ، نوارهای اسلیمی و یک حاشیه کتیبه قرآنی به خط بنایی است که در پایان عبارت «تسع و ستمائه ۶۰۹ ه.ق» ذکر شده است. کتیبه داخل ایوان نیز حاوی نام بانی خیر و سازنده مسجد است همچنین در ایوان اصلی مسجد جامع محراب با نقوش هندسی گیاهی و کتیبه‌هایی به خط معلقی مشاهده می‌شود. در ضلع شرقی ایوان شرقی شبستانی است موسوم به قرآن که پوشش سقف آن روی چهار ستون قرار دارد.

10. آتشکده گناباد، یکی از جاهای دیدنی گناباد

در آبادی گیسور گناباد آتشکده‌ای وجود دارد که از دوران هخامنشیان بر جای مانده است. اطراف این آتشکده چند قلعه باستانی به نام‌های قلعه دختر شورآباد، قبر پیران و پشن قرار دارد این قلعه‌ها به دوران پیش از اسلام تعلق دارند.

📚 جمع بندی

با توجه به مطالبی که تا کنون بررسی کردیم، تنها یک بخش کوچک از جاهای دیدنی گناباد را مورد بررسی قرار دادیم. واقعیت این است که این شهر دارای تعداد بسیار زیادی از اماکن تاریخی و جاذبه‌های گردشگری است که هرکدام شاهکارهایی از هنر و فرهنگ ایران را در خود جای داده‌اند. به عنوان مثال، برخی از این جاذبه‌ها عبارتند از تپه اروک، بقعه سلطانی گناباد، بارگاه امام‌زاده سلطان و غیره.

گناباد به عنوان یکی از شهرهای باستانی ایران، همچنان به شما احساس قدم زدن در گذشته را القا می‌کند و هیجان سفر به این شهر را دوچندان می‌کند. پیشنهاد می‌شود که در سفر به گناباد، فرصت خرید از سوغاتی‌های محلی و صنایع دستی آن را از دست ندهید، زیرا این محصولات نه تنها به خود شهر و منطقه ارزشمندی می‌بخشند، بلکه یادگاری خاص و خوشایند از سفر شما به این نقطه زیبای ایران خواهند بود.