شهر بیدخت کجاست؟ 🌎| جمعیت 👫🏻| جاهای دیدنی 🏛️| مذهب 🧕| عکس 📸
فهرست عناوین
آیا می دانید شهر بیدخت کجاست؟
بیدخت و گناباد، دو نام شناخته شده در استان خراسان رضوی، هرکدام با ویژگی های منحصر به فرد خود، بخشی از تاریخ و فرهنگ غنی ایران را به نمایش می‌گذارند. گناباد، به عنوان مرکز شهرستان، با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی خود شناخته می‌شود و بیدخت، شهری کوچک در نزدیکی آن، به خاطر موقعیت جغرافیایی و آثار تاریخی قابل توجهش، اهمیت ویژه‌ای دارد.
بیدخت، شهری که بر روی تپه‌های رسی و در نزدیکی گناباد واقع شده است، با تاریخچه‌ای که به دوران‌های باستانی و زمین‌شناسی خاص خود بازمی‌گردد، یکی از نقاط جالب توجه در این منطقه است. این شهر با آثار تاریخی و باستانی متعدد خود، به ویژه در زمینه معماری و بناهای قدیمی، به عنوان یک مقصد گردشگری فرهنگی و تاریخی در نظر گرفته می‌شود.
در این مقاله، قصد داریم شما را با یکی از جاهای دیدنی گناباد، یعنی شهر بیدخت، آشنا کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر و بررسی جزئیات بیشتر درباره این شهر تاریخی و جاذبه‌های آن، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
📍 بِیدُخت کجاست؟
بیدُخت، شهری در بخش مرکزی شهرستان گناباد استان خراسان رضوی است که در ۲۹۲ کیلومتری جنوب مشهد و ۵ کیلومتری شرق گناباد واقع شده است.
📝 بیدخت را بیشتر بشناسیم…
این شهر در ناحیه ای دشتی با آب و هوای معتدل خشک قرار دارد و مردمانش به زبان فارسی سخن می‌گویند و پیرو مذهب اثنی عشری و صوفی هستند. شهرداری بیدخت از بهمن ۱۳۹۳ عضو سازمان بین‌المللی شهرداران صلح است و نقش مهمی در توسعه شهر ایفا می‌کند. بیدُخت علاوه بر آثار تاریخی و زیارتی، با معماری بومی و زیارتگاه‌های قدیمی‌اش، همواره مورد توجه بوده است. این شهر مدفن تعدادی از اقطاب سلسله نعمت‌اللهی سلطان علیشاهی گنابادی، از جمله نورعلی تابنده، است.
🌃 ساختار طبیعی شهر بیدخت
شهر بیدخت بر روی تپه‌های رسی شکل گرفته است که این تپه‌ها از رسوبات آبرفتی ایجاد شده‌اند. این رسوبات طی سالیان دراز از ارتفاعات جنوبی شهرستان گناباد به دلیل فرسایشات آبی به منطقه بیدخت سرازیر شده و باعث ته‌نشینی مواد ریزدانه‌ای همچون رس، سیلت و مارن در این منطقه شده‌اند.
از دیدگاه زمین‌شناسی، این سرزمین به دوره دوم زمین‌شناسی، یعنی ژوراسیک و کرتاسه، تعلق دارد. در آن زمان، منطقه بیدخت به عنوان یک دریای ساحلی کم‌عمق بوده که به دلیل گرمای زیاد، آب آن تبخیر شده و رسوبات گچی و آهکی از آن به جا مانده است. این رسوبات، سنگ بستر شهر بیدخت را که عمدتاً از ترکیبات رسی و گچی تشکیل شده، ایجاد کرده‌اند.
به مرور زمان، این لایه‌های رسوبی به دلیل فشارهای زمین‌شناسی چین خورده و دچار ترک و شکستگی شده‌اند، که منجر به ایجاد شکاف‌های زیادی در منطقه گردیده است. بستر شهر بیدخت بیشتر از کف‌های رسی و ساحلی تشکیل شده و در پست ترین نقطه شهرستان قرار گرفته است، به طوری که ارتفاع آن از سطح دریا ۱۱۷۰ متر است. همچنین، وجود تپه‌های رسی و کلوت‌های متعدد باعث شده‌اند که بیدخت از مرکز شهرستان پنهان بماند.
👨🏼🌾 اقتصاد و فرهنگ مردم بیدخت
اقتصاد بیدُخت بر پایه کشاورزی و صنایع دستی، به‌ویژه فرش بافی، استوار است. فرش‌های بیدخت با طرح های مشهدی و کاشمری شهرت دارند. مزار سلطانی بیدُخت، آرامگاه سلطان علیشاه از اقطاب سلسله نعمت‌اللهی، یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی این شهر است که شامل چهار صحن، گنبدی با کاشی‌های نفیس و مناره‌های زیبا است.
✏️ دلیل نام گذاری شهر بیدخت
سه نظریه درباره نام‌گذاری بیدُخت وجود دارد:
- بیدخت به نام ستاره زهره اشاره دارد و ممکن است به دلیل نفوذ ادیان شرقی در این منطقه، نام آن با مراکز پرستش ناهید مرتبط باشد.
- گفته می‌شود که نام این شهر از دختری ایرانی در زمان رستم گرفته شده که به این مکان آمده و نام خود را بر آن نهاده است.
- بیدُخت از واژه “هیدخت” مشتق شده است؛ “هیدخت” به معنای دختر خوب بوده که بعدها به “بیدُخت” تغییر یافته است.
👬🏻 جمعیت بیدخت 1395
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت بیدُخت ۵,۵۰۱ نفر بوده است شورای شهر بیدخت که متشکل از ۵ عضو است، وظایف نظارت بر امور شهرداری و تصویب بودجه سالانه را بر عهده دارد.
🏕️ جاذبه‌های گردشگری بیدخت
بازارچه بیدُخت
بیدُخت شهری کوچک و تاریخی در ۵ کیلومتری گناباد است بازارچه بیدُخت یکی از بناهای باارزش و معماری زیبای این منطقه است. این بازارچه دارای راسته‌ای بدون سقف، حوض‌انبار و حمام است و مصالح استفاده شده در آن شامل آجر با ملات کاهگل می‌باشد. دهانه مغازه‌ها به صورت تاق‌آهنگ طراحی شده است. این بازارچه هنوز هم فعال است و می‌تواند به عنوان مکانی برای عرضه هنرهای سنتی و صنایع دستی منطقه مورد استفاده قرار گیرد.
یخدان کوثر
یخدان کوثر در ۴ کیلومتری شمال شرقی بیدُخت و در مجاورت روستای متروکه کوثر واقع شده است. این سازه تاریخی از دیوارهای شرقی و غربی، جوی آب و محل جمع‌آوری یخ تشکیل شده است. دیوارهای یخدان از خشت و چینه ساخته شده و آب در جوی پشت دیوارها در شب‌های سرد زمستان به یخ تبدیل می‌شد. یخ‌های جمع‌آوری شده به محفظه‌ای منتقل می‌شدند و برای جلوگیری از چسبیدن لایه‌های یخ به یکدیگر، از کیسه‌های کاه استفاده می‌کردند. یخدان دارای یک سازه مخروطی شکل است که قاعده آن پهن‌تر و به سمت رأس باریک‌تر می‌شود. همچنین یک اتاقک مخصوص در کنار یخدان برای نگهداری یخ‌ها وجود دارد.
مزار سلطانی بیدُخت
مزار سلطانی بیدُخت در شهر بیدُختِ گناباد واقع شده است و یکی از مهم‌ترین مراکز زیارتی این منطقه محسوب می‌شود. این مزار، آرامگاه چهار تن از اقطاب سلسله نعمت‌اللهی سلطان علیشاهی گنابادی است، از جمله ملا سلطان‌محمد گنابادی ملقب به سلطان علیشاه و دیگر اقطاب این سلسله. این مکان با معماری خاص و آرامش‌بخش خود، هر ساله میزبان زائران و علاقه‌مندان به این سلسله عرفانی است. دکتر نورعلی تابنده، ملقب به مجذوب علیشاه، قطب فعلی سلسله نعمت‌اللهی سلطان علیشاهی گنابادی است. مزار سلطانی بیدُخت نیز به عنوان محل دفن او مورد توجه است.
📝🏟️ لیست مکان های تاریخی بیدخت
- قنات قصبه (مشاهده آدرس دقیق قنات قصبه روی نقشه)
- آبشار کاخک (مشاهده آدرس دقیق آبشار کاخک روی نقشه)
- روستای ریاب (مشاهده آدرس دقیق روستای ریاب روی نقشه)
- مقبره جغتین گیسور (مشاهده آدرس دقیق مقبره جغتین گیسور روی نقشه)
- یخدان کوثر
- حوض زهرا
- رباط جعفرآباد
- خانقاه بیدخت
- بازارچه پارک امت
- حمام قدیمی کوثر
- منزل حاجی معین
- سراچه حاجی معین
- حوضخانه باغ پایین
- منزل تابنده (بیرونی)
- انبار دودرب بیدخت
- مسجد جامع بیدخت
- کاروانسرای حاجی معین
- منزل خواجه (حوضخانه)
- محوطه تاریخی بیدخت
- حوضخانه باغ صالح‌آباد
- آسیاب قدیمی صالح‌آباد
- آب انبار دودرب صالح‌آباد
- باغ منزل تابنده (اندرونی)
- انبار قدیمی پایین بیدخت
- ایوان محل تهیه شیره انگور
- گود باستانی (حمام قدیمی)
- سردرب غربی باغ صالح‌آباد
- سردرب جنوب باغ صالح‌آباد
- انبار خیابان جمهوری اسلامی
- منزل آقای صالح علیشاه تابنده
- منزل معماری (محمدعلی جعفری)
- بازارچه خیابان جمهوری اسلامی
- آب انبار حاج شیخ محمدحسن بیدختی
- اقامتگاه بوم گردی گل بی بی بیدخت گناباد
- بادگیرهای قدیمی (منزل حاج علی محمد رمضانی)
🏪 هتل های بیدخت
- مهمانسرای بیدخت
- هتل کوثر بیدخت
